پروتز اندام فوقانی چیست؟ وقتی فردی به هر دلیلی یکی از اندام های بالایی بدن خود را از دست می دهد، وسیله ای به نام پروتز می تواند تا حد زیادی نقش آن عضو را جبران کند. بسیاری از ما تصور می کنیم که تنها یک نوع پروتز وجود دارد، در حالی که در واقع انتخاب های مختلفی پیش روی افراد است.
هر نوع از پروتز اندام فوقانی با توجه به شرایط جسمی، سبک زندگی و نیازهای فردی طراحی می شود. بعضی از آن ها ظاهر طبیعی تری داشته، بعضی برای انجام فعالیت های سنگین تر مناسب تر بوده و گروهی هم برای کارهای خاص به تولید می رسند. هدف اصلی از انتخاب درست این وسیله، بازگرداندن استقلال فرد در زندگی روزمره است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر کلیک کنید
بررسی انواع پروتز اندام فوقانی
زمانی که تصمیم به استفاده از پروتز گرفته می شود، باید با دقت بررسی کنیم که چه نوع مدلی بیشترین هماهنگی را با بدن و نیازهای ما دارد. اگر انتخاب به درستی انجام نگردد، استفاده از آن نه تنها کمکی به ما نمی کند، بلکه می تواند باعث خستگی یا نارضایتی هم شود. بنابراین بهتر است قبل از انتخاب، اطلاعات کافی درباره انواع پروتز اندام فوقانی داشته باشیم تا بتوانیم تصمیمی آگاهانه بگیریم. در ادامه بیشتر به این موضوع می پردازیم:
پروتز منفعل
یکی از ساده ترین و رایج ترین مدل ها، پروتزهای منفعل هستند. این نوع پروتز معمولاً برای افرادی مناسب است که بیش از هر چیز به ظاهر طبیعی دست یا بازوی خود اهمیت می دهند. در ساخت این مدل از موادی مانند سیلیکون یا ترکیب های مشابه استفاده می شود که ظاهری شبیه پوست دارند. وزن این پروتزها نسبتاً سبک است و به دلیل نداشتن اجزای مکانیکی یا الکتریکی، دوام بالایی خواهند داشت. با این حال، کاربرد حرکتی زیادی ندارند و بیشتر برای بازگرداندن ظاهر طبیعی اندام از دست رفته مورد استفاده قرار می گیرند.
پروتزهای منفعل معمولاً به صورت دستی تنظیم می شوند و توانایی انجام حرکات دقیق را نخواهند داشت. با این وجود، برای افرادی که قطع عضو در ناحیه انگشتان یا کف دست دارند، می توانند انتخابی مناسب باشند. برخی مدل های این نوع از پروتز اندام فوقانی حتی از فلزاتی مانند استیل یا تیتانیوم ساخته شده تا استحکام بیشتری داشته باشند. مزیت دیگر آن ها این هست که نیاز به تعمیرات خاص یا شارژ نداشته و کاربر می تواند بدون نگرانی از آن ها استفاده کند.
پروتز وابسته به نیروی بدن
مدل دیگر، پروتزهایی هستند که با نیروی بدن کار می کنند. در این نوع، سیستم هایی از کابل ها و تسمه ها میان قسمت های مختلف بدن قرار می گیرد تا حرکات طبیعی بدن بتواند باعث فعال شدن پروتز شود. وقتی فرد شانه یا بازوی خود را حرکت می دهد، این نیرو از طریق کابل ها منتقل می گردد و بخش انتهایی پروتز حرکت می کند.
این نوع پروتز اندام فوقانی به دلیل وابستگی به حرکات طبیعی بدن، کنترل خوبی به کاربر می دهد. در عین حال به مهارت و تمرین نیاز دارد تا فرد بتواند حرکات را هماهنگ و دقیق انجام دهد. این پروتزها معمولاً از قلاب های فلزی یا دست های مکانیکی تشکیل شده اند که در دو حالت حرکتی قابل استفاده اند؛ یکی حالت خودکار و دیگری حالت دستی. قلاب ها به ویژه برای افرادی که در هر دو سمت بدن از پروتز استفاده می کنند کاربرد بیشتری خواهند داشت، چون استفاده از آن ها برای گرفتن وسایل یا دسترسی به جیب و کیف آسان تر خواهد بود.
از مزایای این نوع پروتز می توان به وزن سبک و دوام بالا اشاره کرد. همچنین نیازی به باتری یا تجهیزات الکتریکی ندارد، بنابراین نگهداری از آن ساده تر است. با وجود این، ظاهر آن ممکن هست چندان شبیه دست طبیعی نباشد، اما برای انجام کارهای روزانه و فعالیت های عملی عملکرد بسیار خوبی دارد.
پروتز میوالکتریک یا دارای نیروی خارجی
نوع پیشرفته تر از پروتز اندام فوقانی مدل میوالکتریک است که با کمک سیگنال های الکتریکی عضلات بدن کنترل می شود. در این نوع، الکترودهایی روی سطح پوست یا داخل اندام مصنوعی قرار می گیرند تا تغییرات الکتریکی ایجادشده توسط عضلات را شناسایی کنند. زمانی که فرد عضله ای را منقبض می کند، سیگنال الکتریکی تولیدشده توسط سیستم تقویت شده و به حرکت فیزیکی در پروتز تبدیل می گردد. به این ترتیب، فرد می تواند مچ دست را بچرخاند یا انگشت ها را باز و بسته کند، درست شبیه به دست واقعی.
این نوع از پروتزها معمولاً ظاهر طبیعی تری دارند و حرکات آن ها نرم تر و دقیق تر است. قدرت و کنترل آن ها به گونه ای بوده که فرد می تواند کارهای ظریف تری مانند برداشتن اجسام کوچک یا استفاده از ابزار را انجام دهد. در مدل های جدیدتر، حسگرهای هوشمندتری به کار رفته که حتی نیروی کم تری برای فعال سازی نیاز داشته و حرکات را سریع تر تشخیص می دهند.
پروتزهای میوالکتریک معمولاً گران تر از انواع دیگر هستند و نیاز به نگهداری بیشتری دارند، اما از نظر کارایی و راحتی در استفاده، یکی از بهترین گزینه ها به شمار می آیند. این نوع پروتز اندام فوقانی ترکیبی از زیبایی ظاهری و کارکرد واقعی است و برای کسانی که می خواهند کنترل دقیقی بر حرکات خود داشته باشند، انتخاب بسیار مناسبی محسوب می شود.
بیشتر بخوانید
پروتزهای ترکیبی
برخی از افراد ممکن است بخواهند از مزایای چند نوع پروتز به طور هم زمان بهره ببرند. در چنین شرایطی، پروتزهای ترکیبی یا هیبریدی بهترین انتخاب هستند. این مدل ها در واقع ترکیبی از سیستم میوالکتریک و پروتزهای وابسته به نیروی بدن اند. بخش هایی از پروتز با عضلات بدن کنترل می شود و بخش هایی دیگر با سیگنال های الکتریکی.
کاربر با استفاده از این مدل، می تواند کنترل دقیقی روی حرکات مختلف داشته باشد، مثلاً در حالی که آرنج را با نیروی بدن حرکت می دهد، انگشتان را با فرمان الکتریکی کنترل کند. این هماهنگی میان دو سیستم باعث خواهد شد حرکات طبیعی تر شوند.
پروتزهای ترکیبی معمولاً برای افرادی که در سطح های بالاتر از آرنج دچار قطع عضو شده اند مناسب تر هستند، چون به آن ها اجازه می دهد چند حرکت مختلف را هم زمان انجام دهند. در این مدل از پروتز اندام فوقانی، قدرت و دقت هر دو سیستم با هم ترکیب شده تا فرد تجربه ای نزدیک تر به عملکرد طبیعی دست داشته باشد. در ادامه مقاله پروتز اندام فوقانی با ما همراه بمانید.
پروتزهای خاص
برخی از افراد نیاز دارند فعالیت هایی انجام دهند که مدل های معمولی پاسخگوی آن ها نیست. برای این گروه، پروتزهای خاص طراحی شده اند. این نوع از پروتزها معمولاً برای انجام یک کار ویژه ساخته می شوند؛ مانند شنا، ماهیگیری، دوچرخه سواری یا حتی نواختن ساز. در این مدل ها، به جای تمرکز بر ظاهر طبیعی، بیشتر روی عملکرد مورد نیاز کاربر توجه می شود.
به عنوان مثال، ممکن است برای شخصی که علاقه مند به ورزش هست، اتصالی مخصوص برای گرفتن راکت یا چوب گلف طراحی شود. همچنین برای فردی که می خواهد کارهای روزانه اش مثل شانه کردن مو یا مسواک زدن را راحت تر انجام دهد، سری های قابل تعویض به تولید می رسند. این مدل ها انعطاف پذیری بالایی دارند و می توانند بر اساس نیاز هر فرد تنظیم شوند.
پروتزهای خاص معمولاً سبک وزن هستند و طراحی آن ها متناسب با نوع فعالیت انجام می گردد. هرچند ممکن است از نظر ظاهری ساده به نظر برسند، اما نقش مهمی در بازگرداندن اعتمادبه نفس و توانایی انجام کارهای مورد علاقه دارند. این نوع از پروتز اندام فوقانی کمک می کند تا افراد بتوانند بدون محدودیت، به فعالیت هایی که دوست دارند ادامه دهند.
جمع بندی
در نهایت، باید به این نکته توجه کنیم که انتخاب پروتز تصمیمی شخصی و وابسته به شرایط فردی است. هر مدل ویژگی های خاص خود را دارد و آنچه برای یک نفر مناسب هست، ممکن است برای دیگری کاربردی نباشد. شناخت دقیق نیازها، سبک زندگی، نوع فعالیت های روزانه و سطح قطع عضو، نقش تعیین کننده ای در انتخاب بهترین گزینه دارد.
هدف اصلی از استفاده از پروتز اندام فوقانی تنها بازگرداندن توانایی حرکتی نیست، بلکه بازگرداندن احساس استقلال، اعتماد به نفس و کیفیت زندگی خواهد بود. اگر انتخاب به درستی انجام گردد و فرد آموزش کافی برای استفاده از آن ببیند، می تواند به راحتی بسیاری از کارهای روزمره خود را انجام داده و زندگی فعالی داشته باشد.
پیشرفت فناوری در سال های اخیر باعث شده تا مدل های جدیدتر، سبک تر و دقیق تر بوده و حتی امکان شخصی سازی بیشتری برای هر کاربر فراهم گردد. بنابراین با بررسی دقیق گزینه ها و مشورت با متخصصان، می توانیم پروتزی انتخاب کنیم که بهترین هماهنگی را با بدن و نیازهای ما داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر، به کلینیک کازمدیک پروتز مراجعه نمایید. از اینکه تا پایان مقاله پروتز اندام فوقانی با ما همراه بودید از شما ممنونیم.
